مایکروسافت آفیس
مایکروسافت آفیس یک مجموعه اداری در بر گیرنده‌ی نرم‌افزارهای یکپارچه با هم، سرورها و سرویس‌ها است که برای سیستم‌عامل‌های مایکروسافت ویندوز و مک اواس ده ساخته شده است. مایکروسافت آفیس در سال ۱۹۸۹ برای سیستم‌عامل مک اواس اکس معرفی شد و در سال بعد یعنی ۱۹۹۰ نسخه تحت ویندوز آن نیز به بازار آمد. اولین نسخه از مجموعه مایکروسافت آفیس شامل برنامه‌های مایکروسافت ورد، مایکروسافت اکسل و مایکروسافت پاورپوینت بود. همچنین برنامه‌های مایکروسافت اکسس و اسکجول پلاس در نگارش حرفه‌ای این نسخه وجود داشت.
واپسین نگارش مایکروسافت آفیس، آفیس 2013 نام دارد که در تاریخ 25 اکتبر 2013 برای مایکروسافت ویندوز منتشر شد و آخرین نسخه تحت سیستم‌عامل مک اواس اکس نیز آفیس ۲۰۰۸ نام گرفته است که در تاریخ ۱۵ ژانویه ۲۰۰۸ منتشر شده است. آفیس ۲۰۰۷/آفیس ۲۰۰۸ در بردارندهٔ رابط کاربری جدیدی است و از فرمت‌های جدید موسوم به Office Open XML با فرمت‌های docx، xlsx، pptx سود می‌برد. ضمن اینکه مایکروسافت قابلیت جدید، رایگان و افزودنی با نام بستهٔ هماهنگ سازی مایکروسافت آفیس (به انگلیسی: Microsoft Office Compatibility Pack) ایجاد کرده است تا کاربران بتوانند با برنامه‌های پیشین آفیس هم‌چون برنامه‌های آفیس ۲۰۰۳ و آفیس ۲۰۰۰٬ پرونده‌ها با ریخت و فورمت Office Open XML file format را باز کنند. برای نمونه با مایکروسافت آفیس ورد ۲۰۰۳ که به گونه‌ی کارخانه‌ای ناتوان از گشودن و سپاردن در پسوند docx است٬ بتواند پسوند docx را گشوده و آن را ویرایش کرده و آن را ذخیره و سپارش کند.
طبق تحقیقات کمپانی Forrester Research تا تاریخ ژوئن ۲۰۰۹ بعضی از نسخه‌های مایکروسافت آفیس در ۸۰ درصد موارد تجاری و اداری استفاده شده‌است و ۶۴ درصد این موارد از آفیس ۲۰۰۷ استفاده کرده‌اند.
تاریخچهٔ نگارش‌ها
نگارش‌های تحت ویندوز
مایکروسافت آفیس ۳٫۰
مایکروسافت آفیس ۴٫۰
مایکروسافت آفیس ۴٫۳
مایکروسافت آفیس ۹۵
مایکروسافت آفیس ۹۷
مایکروسافت آفیس ۲۰۰۰
مایکروسافت آفیس اکس‌پی
مایکروسافت آفیس ۲۰۰۳
مایکروسافت آفیس ۲۰۰۷
مایکروسافت آفیس ۲۰۱۰
مایکروسافت آفیس ۲۰۱۳
نگارش‌های تحت مک اواس اکس
مایکروسافت آفیس برای مک
مایکروسافت آفیس ۱٫۵ برای مک
مایکروسافت آفیس ۲٫۹ برای مک
مایکروسافت آفیس ۴٫۰ برای مک
مایکروسافت آفیس ۹۸ نسخهٔ مکینتاش
مایکروسافت آفیس ۲۰۰۱
مایکروسافت آفیس v.X
مایکروسافت آفیس ۲۰۰۴ برای مک
مایکروسافت آفیس ۲۰۰۸ برای مک
مایکروسافت آوت لوک
مایکروسافت اوت لوک (به انگلیسی: Microsoft Outlook) نرم‌افزار مدیریت ایمیل است که برای اولین بار در سال نود به همراه بستهٔ آفیس رونمایی شد.
این برنامه جزو مجموعه نرم‌افزارهای آفیس می‌باشد. این برنامه برای مدیریت ایمیلها مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین یک سرویس ایمیل دهی نیز هست.
مایکروسافت اس‌کیوال سرور
مایکروسافت اس.کیو.ال سرور یا مایکروسافت سی‌کول سرور (به انگلیسی: Microsoft SQL Server) یک نرم‌افزار سیستم مدیریت بانک‌های اطلاعاتی است که توسط شرکت مایکروسافت توسعه داده می‌شود. برخی از ویژگیهای این سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها به این شرح است:
بانک اطلاعاتی رابطه‌ای
امکان استفاده از: trigger, View, Stored procedure
پشتیبانی از XML
OLAP
بسیار قدرتمند و بدون محدودیت حجم و تعداد رکورد
پشتیبانی از FullText Search برای سرعت در بازیابی اطلاعات و استفاده از زبان طبیعی در جستجوها
SQL Server 2008
نسخهٔ بعدی سرور SQL سرور SQL2008 می‌باشد با کد نامگذاری «کاتمایی» که برای ارائه به بازار 27فوریه سال 2008 پیشنهاد گردیده و سپس (RTM) در Q32008 عرضه گردید.
آخرین CTP در 19فوریه سال 2008 عرضه گردید. اهداف SQL Server 2008 ایجاد و مدیریت داده‌ها به شکل هماهنگی، سازماندهی و محافظت به شکل اتوماتیک می‌باشد. با توسعه دائمی SQL Server در عرضه تکنولوژی اتلاف وقت به نزدیک صفر رسید.
SQL Server 2008 همیشه در برگیرنده حمایت از داده‌های ساختاری یا نیمه‌ساختاری می‌باشد که این امر شامل قالبهای رسانه‌ای دیجیتال برای عکسها، صوتی، تصویری و دیگر داده‌های چند رسانه‌ای می‌باشد.
در نسخهٔ جدید، اکثر داده‌های چندرسانه‌ای را میتوان به عنوان BLOB (بخش بزرگ بانیری) ذخیره‌سازی کرد. آگاهی درونی از داده‌های چندرسانه‌ای به ما این اجازه را خواهد داد که کارکردهای تخصیص یافته را اجرا نماییم. براساس نظرات پل فلس‌نر، معاونت ارشد مایکروسافت، کاربران سرور SQL Server 2008 شرکت مایکروسافت میتوانند به ذخیره‌سازِی داده‌های پشتیبانی شده برای داده‌هایی با تنوع متفاوت بپردازد: XML، پست الکترونیکی (email)، زمان/تقویم، فایل، پرونده .... از جمله این داده‌ها می‌باشند. همین طور با SQL Server 2008 به خوبی میتوان به اجرای عملیاتی چون جستجو، پرس‌وجو، تجزیه‌وتحلیل، تقسیم‌بندی و انطباق همه نوع از داده‌ها پرداخت. از انواع دیگری از داده‌هایی جدید میتوان از اختصاص داده‌ها و نوع‌های زمانی و انواعی از داده‌های فضایی نام برد که داده‌های وابسته به مکان می‌باشند.
پشتیبانی بهتر برای داده‌های غیرساختاری یا نیمه‌ساختاری با استفاده از بخش * FILESTREAMانجام شده. این نوع از داده‌ها میتوانند اضافه شده یا اینکه برای بازگرفت به هر فایل ذخیره شده، شد سیستم فایلها بکار رونده داده‌های منسجم یا فراداده‌ها در هر فایل باید در پایگاه داده‌های SQL Server ذخیره شوند. و در آنجا اجزا غیرساختاری در سیستم فایل ذخیره می‌شوند. اکثر فایلها میتوانند هم از طریق کنترل‌کننده فایل Win32 و هم از طریق SQL Server با استفاده از T-SQL در پایگاه داده‌ها قرار گیرند.
انجام و دستیابی به داده‌های فایل به عنوان یک BLOB باینری محسوب می‌شود. پشتیبانی و ذخیره‌سازی در پایگاه داده‌ها پشتیبانی و ذخیره‌سازی فایلهای مرجع می‌باشد.
SQL Server 2008 همین طور از سلسله مراتب داده‌های اصلی پشتیبانی میکند و در برگیرندهٔ مفهوم T-SQL می‌باشد که مستقیماً با آنها سروکار دارد بدون اینکه به تحقیق بازگشتی بپردازد.
داده‌های فضایی میتوانند به دو صورت ذخیره‌سازی شوند. یک «زمین صاف» (هندسه یا هندسه مسطح) که نوعی از داده‌ها می‌باشند که ارائه‌دهندهٔ داده‌های هندسی فضایی می‌باشند و به شکلهایی که رد اصل به صورت سیستمهای طراحی کروی و همپایه و... هستند پیش‌بینی شده‌اند. صورت دیگر نوع داده‌های «زمین کروی» (هندسی) هستند که به استفاده از مدلهای بیضی شکل آنچه که در زمین به صورت منفرد و پیوسته تعریف می‌شوند، می‌پردازند.
SQL Server در برگیرنده ویژگیهای بهتری در زمینه فشردگی و متراکم داده می‌باشد و بنابراین در بهبود یافتن توانایی اسکالر به ما کمک میکند. این بخش همین طور دارای اقتدار منابع بوده و به ما این اجازه را میدهد که به ذخیره‌سازی منابع برای کاربران بپردازیم.
SQL Server در بردارندهٔ قابلیتهایی برای شفاف‌سازی داده‌ها برای فشرده‌سازی و ذخیره آنها می‌باشد SQL Server کتمایی از موجودیت ساختار *ADO.NET پشتیبانی کرده و به ثبت ابزارها، همانندسازی و تعریف داده‌ها می‌پردازد. تعریف داده‌ها به ساختن مدل داده‌های موجود خواهد پرداخت.
سرویس‌های ثبت‌کنندهٔ SQL Server به ثبت جداول با قابلیتهایی از تطبیق داده‌ها و تجسم محصولات خواهند پرداخت.
آنچه که به وسیلهٔ مایکروسافت از مدیریت جانبی حاصل می‌شود اجازه میدهد که سیاست پیکربندی و محدودیتها در پایگاه کامل داده‌ها و جداول مورد اطمینان بطور دستوری ایجاد گردد.
نسخهٔ مدیریت استادیو {{|5}} SQL Server شامل SQL Server 2008 می‌باشد که به پشتیبانی از جستجوگر SQL می‌پردازد. علاوه بر این به وسیلهٔ CTP رایج انتخاب لازم برای تحقیق و بررسی محدود می‌شود. این امر باعث ساختارهای دیگری از T-SQL در انتشارات بعدی می‌گردد. * SQL Server 2008 به ایجاد پایگاه داده‌های موجود از طریق بدنه قدرت ویندوز و کاربرد مدیریت در دسترسی می‌پردازد. بنابراین سرور و همهٔ نمونه‌های پیوسته میتوانند به وسیله بدنهٔ قدرت ویندوز اداره شوند. * Editions شرکت مایکروسافت به ایجاد سرور SQL موجود در نسخه‌های چندگانه کرد که دارای دستگاه‌هایی با ویژگی متفاوت و کاربرانی با اهداف متمایز بود.
آخرین ویرایش :
SqlServer 2014
ویرایش‌های مختلف
سرور SQL ویرایش متراکم (SQL CE)
این ویراستار فشرده یک موتور با پایگاه داده‌های مستحکم می‌باشد. به جهت اندازه کوچک آن دارای دستگاهی با ویژگیهای کاهش‌دهنده در مقایسه با ویراستارهای دیگر می‌باشد. این وسیله به وسیلهٔ پایگاه داده‌ها با سایز حداکثر 4GB محدود شده و نمی‌تواند براساس سرویس ویندوز عمل نماید ویراستار متراکم باید تابع تقاضای کاربرد می‌باشد.
سرور SQL ویرایش محدود (SQL Server Express)
سرور SQL با ویراژ پرسرعت یک میزان پایین، ویراژ آزاد از سرور SQL می‌باشد که در برگیرنده موتور مرکزی پایگاه داده‌هاست. در حالیکه هیچ گونه محدودیتی در شماره پایگاه داده‌ها یا کاربران پشتیبانی شده وجود ندارد پایگاه داده‌های کلی به ذخیره‌سازی در بخشهای مجزا می‌پردازد. هدف از این کار جایگزینی *MSDE می‌باشد. سرویس جستجوگر متن کامل به عنوان یک بخش ضمیمه در سرور SQL با ویراژ پرسرعت قرار می‌گیرد. بطور کلی نسخهٔ سرور SQL مدیریت استودیو برای عمل ویراستاری در دسترس می‌باشد.
سرور SQL ویرایش گروه کاری
سرور SQL با ویراژ کار گروه در برگیرنده موتور مرکزی پایگاه داده‌ها می‌باشد این بخش از دیسک ویراژ در شمار نمونه‌هایی با فعالیت کمتر قرار می‌گیرد و در برگیرنده عملکردهایی با دسترسی بالا و شاخصهای برابر نمی‌باشد.
سرور SQL ویرایش سازمانی
سرور * SQL ویرایش سازمانی، نسخه‌ای از سرور SQL با ویژگیهای کامل می‌باشد که در برگیرندهٔ هر دو موتور مرکزی پایگاه داده‌ها و سرویس‌های اضافی می‌باشد و این در حالی است که وجود دامنهٔ ابزارها برای ایجاد و اداره سرور SQL به صورت خوشه‌ای است.
سرور SQL ویرایش برنامه نویسان
نگارش قابل کدنویسی سرور SQL دارای همان ویژگیهای نگارش enterprise این سرور می‌باشد که با وسیله لایسنس، کاربرد آن تنها به عنوان یک سیستم آزمایش و توسعه محدود گردیده و به عنوان یک سرور تولیدی محسوب نمی‌شود. این نسخه به عنوان بخشی از برنامه Dream Spark مایکروسافت برای بارگذاری توسط دانشجویان به طور رایگان موجود می‌باشد.
مایکروسافت اکسپرشن وب
مایکروسافت اکسپرشن وب (Microsoft Expression Web) یک نرم‌افزار ویراستار وب و طراحی وب‌سایت ساخته شده توسط شرکت مایکروسافت است.
مایکروسافت بیزتاک سرور
مایکروسافت بیزتاک سرور یا به اختصار "بیزتاک" مجموعه‌ای از خدمات نرم‌افزاری است که ساختن راه حل های یکپارچه سازی را آسان می‌گرداند.
شما برای راه اندازی این سولوشن یا راه حل نرم‌افزاری نیاز به یک سرور سخت افزاری مجزا دارید. یکی از پیش نیاز های نرم‌افزاری آن، شرپوینت است.
میتوان گفت برای یکپارچه سازی یک سازمان شما در ابتدا نیاز به تجزیه و تحلیل دقیق و نیاز سنجی هستید. در گام بعدی شما به کمک برنامه نویسی و تعریف شکل و قالب پیغام ها و تعاریف دیگر یکپارچه سازی را انجام میدهید.
این برنامه یک داشبورد و کنترل پنل مرکزی در اختیار شما قرار میدهد که وضعیت جریان های کاری و پروسه های کسب و کار خود را میتوانید در آن مشاهده کنید.
این سرور مبتنی بر پیغام طراحی شده است که کاملاً با طراحی های پیشرفته ی کنونی مثل SOA منطبق است. پس شما هم برای یکپارچه سازی کلیه نرم‌افزار های موجود، باید نگاه سرویس گرا داشته باشید.
همه برنامه های سازمانی شما برای یکپارچه سازی میتوانند پیغامی را به سرور ارسال کنند که سرور بیزتاک با مدیریت کلیه پیغام ها و ایجاد پیغام های جدید و ارسال آن برای برنامه های دیگر سازمان شما یا سازمان همکار شما، یکپارچه سازی را فراهم می کند.
برنامه هایی که میخواهند به بیزتاک وصل شوند را شما باید تحلیل کنید تا بتوانید برای آنها وب سرویسی بنویسید که کار فرستادن پیغام را منظم و مدیریت شده و هماهنگ و استاندارد انجام دهد.
این سرور بر اساس دو لایه طراحی شده است که لایه ی اول مبتنی بر پیغام همه ی کار ها را مدیریت می کند و لایه ی دوم مبتنی برای Orachestration است که هماهنگ کننده و نظم دهنده به کلیه ی دریافت ها و ارسال های پیغام ها با برنامه های جزیره ای در سازمان شماست.
مراحل نصب بیزتاک را با جستجوی ساده در گوگل میتوانید به صورت
های فارسی وا نگلیسی به صورت گام به گام بیابید.
کاربرد های بیزتاک بدلیل تنوع بسیار زیاد آن بستگی به نیاز خاص سازمان شما دارد.
مایکروسافت وان‌نوت
مایکروسافت وان نت (به انگلیسی: Microsoft OneNote) نرم‌افزار برداری مجموعهٔ مایکروسافت آفیس است که اولین بار به همراه مایکروسافت آفیس ۲۰۰۳ ارائه شد.
آشنایی با وان‌نوت
تعریف وان‌نوت
برنامه OneNote مکانی است برای جمع‌آوری، تنظیم، جستجو و به اشتراک گذاشتن اطلاعات مورد نیاز فرد. انواع مختلف یادداشت‌ها در دفترچه‌ها، فصل‌ها و صفحات وان‌نوت قابل ذخیره است. این نرم‌افزار می‌تواند به عنوان دفترچه شخصی فرد برای جلوگیری از فراموشی عمل کند.
برنامه وان‌نوت را میتوان یک نسخه الکترونیکی از دفترچه‌های کاغذی معمول دانست.
تاریخچه برنامه وان‌نوت
برنامه وان‌نوت در سال ۲۰۰۳ میلادی بصورت یک برنامه جدای از آفیس ۲۰۰۳ نصب می‌شد و البته کارآیی آن کمتر از وان نوت فعلی بود. به مرور که کاربران وان‌نوت پیشنهادهای خود را جهت رفع کاستی‌های آن به مایکروسافت دادند و افزونه‌های مختلفی برای آن نوشته شد، مایکروسافت نسخه جدید آن را در نسخه ۲۰۰۷ آفیس قرار داد. فعلاً نسخه ۲۰۱۳ وان‌نوت به عنوان نسخه آخر این نرم‌افزار با تغییر شکل ظاهری وان‌نوت و تبدیل منوهای ثابت آن به منوهای سیار و روبانی و اضافه نمودن چند قابلیت دیگر در بازار موجود است.
مایکروسافت ویزیو
مایکروسافت ویزیو (به انگلیسی: Microsoft Visio) نرم‌افزاری برای طراحی نمودارها است که تحت سیستم‌عامل ویندوز کار میکند.
معماری نرم‌افزار
معماری نرم‌افزار یعنی ساختار و سازمان یک سیستم نرم‌افزاری که به منظور پشتیبانی از عملیات مشخص، بر روی سازماندهی اجزاء متمرکز می‌باشد. در واقع اجزاء را در حوزه‌های مرتبط به هم گروه بندی میکند. دیگر حوزه‌های مرتبط به هم، بر روی تبادل و تعامل با این حوزه متمرکز می‌شوند.
معماری نرم‌افزار از کلیدی‌ترین بخشهای تولید نرم‌افزار مخصوصا نوع تجاری آن است که البته در سالهای اخیر با ایجاد مدلهای کلاسیک تولید نرم‌افزار به نرم‌افزارهای عظیم تر محدود شده است.
معماری نرم‌افزار در واقع انتخاب یک ساختار کلی برای پیاده سازی یک پروژه نرم‌افزاری بر مبنای مجموعه ای از نیازهای کاربری و تجاری یک سیستم نرم‌افزاری است تا هم بتوان کاربردهای مورد نظر را پیاده سازی کرد و هم بتوان کیفیت نرم‌افزار، تولید آن و نگهداری آن را نیز بهینه کرد و سرعت بخشید. به عبارتی دیگر: معماری نرم افزار یک برنامه یا سیستم محاسباتی، ساختار یا ساختارهای آن سیستم محاسباتی است که خصوصیات قابل رویت از بیرون، عناصر و ارتباطات بین آنها را نشان می دهد.
معماری سرویس‌گرا
معماری سرویس‌گرا (به انگلیسی: Service-oriented Architecture (به اختصار SOA))، رهیافتی‌ست برای ساخت سامانه‌های توزیع‌شده که کارکردهای نرم‌افزاری را در قالب سرویس ارائه میکند.
از این سرویس‌ها هم میتوان برای فراخوانی در نرم‌افزارهای دیگر و هم برای ساخت سرویس‌های جدید استفاده کرد. معماری سرویس‌گرا مجموعه‌ای انعطاف‌پذیر از اصول طراحی است که در مراحل توسعهٔ سامانه‌ها و یکپارچگی در رایانش استفاده می‌شود. سامانه‌ای که بر معماری سرویس‌گرا استوار است، کارکرد را به عنوان مجموعه‌ای از سرویس‌های سازگار بسته‌بندی میکند که میتوانند در چندین سامانهٔ مجزا از دامنه‌های تجاری گوناگون استفاده شوند.
کیت توسعه نرم‌افزار
کیت توسعهٔ نرم‌افزار یا SDK مجموعه توابع و کتابخانه‌های کامپایل شده‌ای که تولیدکنندگان نرم‌افزار برای آسان کردن برنامه‌نویسی برای محیط یا سکوی خاصی فراهم می‌کنند و در اختیار برنامه‌نویسان کاربردی قرار می‌دهند.
نمونه‌ها
Microsoft Windows SDK
Xcode
Android SDK
واین
واین (به انگلیسی: Wine) یک نرم‌افزار کاربردی آزاد است که به نرم‌افزارهای نوشته‌شده سیستم‌عامل مایکروسافت ویندوز اجازهٔ اجرا شدن بر روی سیستم‌عامل‌های شبه-یونیکس را میدهد. همچنین واین دارای کتابخانه‌ای به نام Winelib است که توسعه‌دهندگان میتوانند نرم‌افزارهای ویندوز خود را با آن کامپایل کنند تا سازگار کردن آن برای سیستم‌عامل‌های شبه-یونیکس راحت‌تر شود.
واین یک شبیه‌ساز کامل نیست اما میتوان آن‌را لایه سازگاری نامید به این خاطر که آن پیاده‌سازی دوبارهٔ دی‌ال‌ال‌های ویندوز است. نام واین از مخفف جملهٔ Wine Is Not an Emulator آمده‌است که «واین یک شبیه‌ساز نیست» معنی آن است.
واین در حالت پیش‌فرض بر روی اکثر توزیع‌های گنو/لینوکس نصب نیست و باید آن را جداگانه نصب کنید.
مایکروسافت و واین
مایکروسافت تا به حال به صورت عمومی چیزی درباره واین نگفته‌است. اگرچه نرم‌افزار ویندوز آپدیت به روزرسانی‌های نرم‌افزارهای ویندوز که از طریق واین اجرا می‌شوند را مسدود میکند. در ۱۶ فوریه ۲۰۰۵ Ivan Leo Puoti متوجه شد که مایکروسافت شروع به بررسی در ویندوز رجیستری برای پیدا کردن کلیدهای تنظیمات واین میکند تا نرم‌افزار ویندوز آپدیت آن نرم‌افزارها را مسدود کند تا به روز نشوند.
نرم‌افزار WGA نیز کلیدهای تنظیمات واین را جستجو میکند. در سوالات متدوال نرم‌افزار WGA آمده‌است که WGA برای واین طراحی نشده‌است، از آن‌جایی که واین «ویندوز اصل» را تشکیل نمی‌دهد. وقتی WGA واین را بر روی سیستم تشخیص دهد، پیغامی به کاربران میدهد که ویندوز شما اصل نیست دانلود برای شما غیرفعال خواهد شد. با وجود این موضوع برخی گزارش داده‌اند که WGA بر روی واین به خوبی کار میکند.
پیجین
پیجین (به انگلیسی: Pidgin) یک کلاینت پیام‌رسان فوری (به انگلیسی: Instant Messaging) است که قابلیت اجرا بر روی چند سکو (به انگلیسی: Cross-platform) را دارد. تعداد کاربران پیجین در سال ۲۰۰۷ بیش از ۳ میلیون نفر تخمین زده شده‌است. پیجین یک نرم‌افزار آزاد است و تحت مجوز جی‌پی‌ال انتشار می‌یابد.
اسکوئید
اسکوئید (به انگلیسی: squid) یک کارساز پراکسی (پراکسی سرور) است که روی http و https و ftp عمل میکند و می‌تواند به عنوان کارساز کش (کش‌سرور) نیز به کار رود. اسکوئید یک برنامه چندسکویی است و قابل نصب بر روی طیف وسیعی از سیستم‌عامل‌های شبه یونیکس و همینطور ویندوز است. تا نسخه ۲٫۷، نسخه‌هایی برای سیستم‌عامل ویندوز منتشر می‌شد، اما پشتیبانی از ویندوز در نسخه‌های بعدی متوقف شد. این برنامه که تحت پروانه جی‌پی‌ال منتشر می‌شود، یک نرم‌افزار آزاد است.
تاریخچه
اسکوئید در ابتدا تحت عنوان Harvest object cache توسط پروژه هاروست در دانشگاه دانشگاه کولورادو بولدر توسعه داده شد. در دانشگاه کالیفرنیا، سن دیاگو کارهای بیشتری بر روی برنامه انجام گرفت و بودجه پروژه از طریق دو کمک‌هزینه توسط بنیاد ملی علوم تامین شد. Duane Wessels «آخرین نسخه غیر تجاری» از این برنامه را منشعب کرد و نام آن را به اسکوئید تغییر داد تا مانع اختلاف با انشعاب تجاری که Cached 2.0 نامیده می‌شد، شود که در نهایت نسخه تجاری به نت‌کش تغییر نام یافت. نسخه ۱٫۰٫۰ برنامه اسکوئید در سال ۱۹۹۶ منتشر شد. در حال حاضر این برنامه تقریبا به طور کامل توسط داوطلبان توسعه داده می‌شود.
اشکال نرم‌افزاری
اشکال(به انگلیسی: Bug)، گیر یا باگ نوعی خطا یا اشتباه در اجرای نرم‌افزار است که موجب نتایج اشتباه یا اجرا نشدن نرم‌افزار می‌شود. علت این اشکالات می‌تواند اشتباه در هنگام برنامه‌نویسی باشد. شرکت‌های سازنده نرم‌افزارها برای حل این مشکل قبل از ارائه نسخه نهایی نسخه‌هایی تحت نام بتا یا آلفا انتشار می‌دهند تا افرادی آنها را بررسی کنند و این باگ‌ها را گزارش کنند. به این افراد بتا تستر (Beta Tester) می‌گویند.
بعضی اوقات شرکت‌های سازنده نرم‌افزار به عمد یک یا چند اشکال در نسخه‌های قابل بازی قبل از انتشار، که رایگان پخش می‌کنند، می‌گذارند تا از کپی غیرمجاز آنها جلوگیری کنند مانند بازی کیش یک آدم‌کش.
انواع اشکال
این خطاها انواع مختلفی دارند و هر کدام از این نوع‌ها در زمان خاصی تشخیص داده می‌شوند، انواع خطاهای برنامه‌نوسی به شرح زیر می‌باشد:
خطاهای زمان اجرا
خطاهای زمان کامپایل
خطاهای لغوی
خطاهای نحوی
خطاهای معنایی
خطاهای منطقی
که از بین همهٔ این خطاها، خطاهای نحوی رایجترین می‌باشد.
خطاهای دیرهنگام
بعضی اوقات خطا لغوی است ولی به جای اینکه تحلیل‌گر لغوی آن را تشخیص دهد، در یک مرحله بعد تشخیص داده می‌شود که به این نوع خطاها، خطاهای دیرهنگام گویند.
اشکال‌زدایی
در علم رایانه، اشکال نرم‌افزاری یا باگ، به خطاهای برنامه‌نویسی گفته می‌شود. به حل این مشکلات اشکال‌زدایی یا دیباگ می‌گویند. حل مشکلات نرم‌افزاری به دو صورت انجام می‌پذیرد: اول با داشتن کد اصلی برنامه. دوم با داشتن خود فایل اصلی برنامه.
با داشتن کد اصلی برنامه میتوان از امکانات مفسر برای اشکال‌زدایی استفاده نمود ولی در صورتی که فایل اصلی در اختیار باشد، می‌تواند به کمک علم مهندسی معکوس این کار را انجام داد.
دلیل نام گذاری
در دنیای رایانه، باگ (به انگلیسی: Bug) یا اشکال به معنی اشتباه یا اشکال در برنامه است. اما معنای اصلی آن در انگلیسی حشره می‌باشد. روزی که رایانهٔ Mark I در هاروارد خراب شد پس از یک جستجوی طولانی متخصصین علت مشکل را پیدا کردند. یک حشره کوچک بین نقاط تماس یک رله قرار داشت. به همین دلیل وجود اشکالات رایانه‌ای باگ (حشره) نام گرفت و برطرف کردن این اشکالات کامپیوتری را دیباگ نامیدند.
اصل سادگی
ساده نگاهش دار، احمقانه، یا اصل کیس (به انگلیسی: KISS principle) عنوان اصلی است که توسط کلی جانسون (به انگلیسی: Kelly Johnson) معرفی شد. صورتهای مختلفی که برای این سرنام ذکر شده است شامل عبارات زیر می‌باشد:
«keep it short and simple»
«keep it simple and stupid»
«keep it simple and straitforward»
«keep it simple sir»
«keep it simple or be stupid»
«keep it simple and sincere»
تلگرام
پیام‌رسان تلگرام یک پیام‌رسان چندسکویی است که برای نسخه‌های کلاینت متن‌باز است. کاربران تلگرام میتوانند پیام‌ها، تصاویر، ویدئوها و اسناد (همه انواع پرونده‌ها پشتیبانی می‌شود) خودویرانگر و رمزنگاری‌شده تبادل کنند. تلگرام رسماً برای اندروید و آی‌اواس (از جمله تبلت‌ها و دستگاه‌های بدون وای-فای) در دسترس است. نرم‌افزارهای کلاینت غیررسمی برای ویندوز فون، همینطور نسخه وب، نسخه اواس ده، نسخه لینوکس و یک کلاینت دسکتاپ ویندوز از توسعه‌دهنده‌های مستقل که از رابط برنامه‌نویسی نرم‌افزار تلگرام استفاده می‌کنند در دسترس هستند.
سیری
سیری (به انگلیسی: Siri) یک دستیار شخصی هوشمند و راهنمای دانا است که به عنوان یک اپلیکیشن برای آی‌اواس اپل کار میکند. این اپلیکیشن از رابط کاربری به زبان طبیعی برای پاسخ دادن به سوالات و ایجاد توصیه‌های کاربر استفاده میکند. انجام این کارها به وسیله ارسال درخواست‌ها به یک مجموعه از خدمات وب صورت می‌گیرد.
پاسخ‌های طنزگونهٔ سیری
گوگل گلس: شرکت اپل به صورت رسمی مطلبی را در نفی یا قبول گوگل گلس منتشر نکرده‌است اما در سیستم سخنگوی موبایل‌های آیفون سیری به صورت طنزگونه‌ای پاسخ‌هایی را قرار داده‌است که در صورتی که کاربر به سیستم سیری بگوید اوکی گلس (عبارتی که به گوگل گلس گفته می‌شود تا دستورها را انجام دهد) سیری پاسخ‌های متفاوتی را به کاربر ارائه میدهد که گویای این نکته است که گوگل گلس گجت جالب نیست.
سف
سف یک سکوی ذخیره‌سازی آزاد، به منظور ایجاد آبجکت، بلاک و فایل سیستم بر روی مجموعه‌ای از رایانه‌های متصل به هم (کلاستر) ایجاد شده است. هدف اصلی سف ایجاد یک فایل سیستم توزیع شده بر روی مجموعه‌ی زیادی از کامپیوترها در مقیاس بالا است. داده‌ها در سف به صورت خودکار کپی می‌شوند و در صورت خطا در یک بخش، از کپی آن اطلاعات جایگزین می‌شود. سف به صورتی طراحی شده است که خود به صورت خودکار ترمیم و مدیریت کند و بر روی سخت‌افزارهای عادی نصب و راه‌اندازی می‌شود.
مایکروسافت آفیس یک مجموعه اداری در بر گیرنده‌ی نرم‌افزارهای یکپارچه با هم، سرورها و سرویس‌ها است که برای سیستم‌عامل‌های مایکروسافت ویندوز و مک اواس ده ساخته شده است. مایکروسافت آفیس در سال ۱۹۸۹ برای سیستم‌عامل مک اواس اکس معرفی شد و در سال بعد یعنی ۱۹۹۰ نسخه تحت ویندوز آن نیز به بازار آمد. اولین نسخه از مجموعه مایکروسافت آفیس شامل برنامه‌های مایکروسافت ورد، مایکروسافت اکسل و مایکروسافت پاورپوینت بود. همچنین برنامه‌های مایکروسافت اکسس و اسکجول پلاس در نگارش حرفه‌ای این نسخه وجود داشت.
واپسین نگارش مایکروسافت آفیس، آفیس 2013 نام دارد که در تاریخ 25 اکتبر 2013 برای مایکروسافت ویندوز منتشر شد و آخرین نسخه تحت سیستم‌عامل مک اواس اکس نیز آفیس ۲۰۰۸ نام گرفته است که در تاریخ ۱۵ ژانویه ۲۰۰۸ منتشر شده است. آفیس ۲۰۰۷/آفیس ۲۰۰۸ در بردارندهٔ رابط کاربری جدیدی است و از فرمت‌های جدید موسوم به Office Open XML با فرمت‌های docx، xlsx، pptx سود می‌برد. ضمن اینکه مایکروسافت قابلیت جدید، رایگان و افزودنی با نام بستهٔ هماهنگ سازی مایکروسافت آفیس (به انگلیسی: Microsoft Office Compatibility Pack) ایجاد کرده است تا کاربران بتوانند با برنامه‌های پیشین آفیس هم‌چون برنامه‌های آفیس ۲۰۰۳ و آفیس ۲۰۰۰٬ پرونده‌ها با ریخت و فورمت Office Open XML file format را باز کنند. برای نمونه با مایکروسافت آفیس ورد ۲۰۰۳ که به گونه‌ی کارخانه‌ای ناتوان از گشودن و سپاردن در پسوند docx است٬ بتواند پسوند docx را گشوده و آن را ویرایش کرده و آن را ذخیره و سپارش کند.
طبق تحقیقات کمپانی Forrester Research تا تاریخ ژوئن ۲۰۰۹ بعضی از نسخه‌های مایکروسافت آفیس در ۸۰ درصد موارد تجاری و اداری استفاده شده‌است و ۶۴ درصد این موارد از آفیس ۲۰۰۷ استفاده کرده‌اند.
تاریخچهٔ نگارش‌ها
نگارش‌های تحت ویندوز
مایکروسافت آفیس ۳٫۰
مایکروسافت آفیس ۴٫۰
مایکروسافت آفیس ۴٫۳
مایکروسافت آفیس ۹۵
مایکروسافت آفیس ۹۷
مایکروسافت آفیس ۲۰۰۰
مایکروسافت آفیس اکس‌پی
مایکروسافت آفیس ۲۰۰۳
مایکروسافت آفیس ۲۰۰۷
مایکروسافت آفیس ۲۰۱۰
مایکروسافت آفیس ۲۰۱۳
نگارش‌های تحت مک اواس اکس
مایکروسافت آفیس برای مک
مایکروسافت آفیس ۱٫۵ برای مک
مایکروسافت آفیس ۲٫۹ برای مک
مایکروسافت آفیس ۴٫۰ برای مک
مایکروسافت آفیس ۹۸ نسخهٔ مکینتاش
مایکروسافت آفیس ۲۰۰۱
مایکروسافت آفیس v.X
مایکروسافت آفیس ۲۰۰۴ برای مک
مایکروسافت آفیس ۲۰۰۸ برای مک
مایکروسافت آوت لوک
مایکروسافت اوت لوک (به انگلیسی: Microsoft Outlook) نرم‌افزار مدیریت ایمیل است که برای اولین بار در سال نود به همراه بستهٔ آفیس رونمایی شد.
این برنامه جزو مجموعه نرم‌افزارهای آفیس می‌باشد. این برنامه برای مدیریت ایمیلها مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین یک سرویس ایمیل دهی نیز هست.
مایکروسافت اس‌کیوال سرور
مایکروسافت اس.کیو.ال سرور یا مایکروسافت سی‌کول سرور (به انگلیسی: Microsoft SQL Server) یک نرم‌افزار سیستم مدیریت بانک‌های اطلاعاتی است که توسط شرکت مایکروسافت توسعه داده می‌شود. برخی از ویژگیهای این سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها به این شرح است:
بانک اطلاعاتی رابطه‌ای
امکان استفاده از: trigger, View, Stored procedure
پشتیبانی از XML
OLAP
بسیار قدرتمند و بدون محدودیت حجم و تعداد رکورد
پشتیبانی از FullText Search برای سرعت در بازیابی اطلاعات و استفاده از زبان طبیعی در جستجوها
SQL Server 2008
نسخهٔ بعدی سرور SQL سرور SQL2008 می‌باشد با کد نامگذاری «کاتمایی» که برای ارائه به بازار 27فوریه سال 2008 پیشنهاد گردیده و سپس (RTM) در Q32008 عرضه گردید.
آخرین CTP در 19فوریه سال 2008 عرضه گردید. اهداف SQL Server 2008 ایجاد و مدیریت داده‌ها به شکل هماهنگی، سازماندهی و محافظت به شکل اتوماتیک می‌باشد. با توسعه دائمی SQL Server در عرضه تکنولوژی اتلاف وقت به نزدیک صفر رسید.
SQL Server 2008 همیشه در برگیرنده حمایت از داده‌های ساختاری یا نیمه‌ساختاری می‌باشد که این امر شامل قالبهای رسانه‌ای دیجیتال برای عکسها، صوتی، تصویری و دیگر داده‌های چند رسانه‌ای می‌باشد.
در نسخهٔ جدید، اکثر داده‌های چندرسانه‌ای را میتوان به عنوان BLOB (بخش بزرگ بانیری) ذخیره‌سازی کرد. آگاهی درونی از داده‌های چندرسانه‌ای به ما این اجازه را خواهد داد که کارکردهای تخصیص یافته را اجرا نماییم. براساس نظرات پل فلس‌نر، معاونت ارشد مایکروسافت، کاربران سرور SQL Server 2008 شرکت مایکروسافت میتوانند به ذخیره‌سازِی داده‌های پشتیبانی شده برای داده‌هایی با تنوع متفاوت بپردازد: XML، پست الکترونیکی (email)، زمان/تقویم، فایل، پرونده .... از جمله این داده‌ها می‌باشند. همین طور با SQL Server 2008 به خوبی میتوان به اجرای عملیاتی چون جستجو، پرس‌وجو، تجزیه‌وتحلیل، تقسیم‌بندی و انطباق همه نوع از داده‌ها پرداخت. از انواع دیگری از داده‌هایی جدید میتوان از اختصاص داده‌ها و نوع‌های زمانی و انواعی از داده‌های فضایی نام برد که داده‌های وابسته به مکان می‌باشند.
پشتیبانی بهتر برای داده‌های غیرساختاری یا نیمه‌ساختاری با استفاده از بخش * FILESTREAMانجام شده. این نوع از داده‌ها میتوانند اضافه شده یا اینکه برای بازگرفت به هر فایل ذخیره شده، شد سیستم فایلها بکار رونده داده‌های منسجم یا فراداده‌ها در هر فایل باید در پایگاه داده‌های SQL Server ذخیره شوند. و در آنجا اجزا غیرساختاری در سیستم فایل ذخیره می‌شوند. اکثر فایلها میتوانند هم از طریق کنترل‌کننده فایل Win32 و هم از طریق SQL Server با استفاده از T-SQL در پایگاه داده‌ها قرار گیرند.
انجام و دستیابی به داده‌های فایل به عنوان یک BLOB باینری محسوب می‌شود. پشتیبانی و ذخیره‌سازی در پایگاه داده‌ها پشتیبانی و ذخیره‌سازی فایلهای مرجع می‌باشد.
SQL Server 2008 همین طور از سلسله مراتب داده‌های اصلی پشتیبانی میکند و در برگیرندهٔ مفهوم T-SQL می‌باشد که مستقیماً با آنها سروکار دارد بدون اینکه به تحقیق بازگشتی بپردازد.
داده‌های فضایی میتوانند به دو صورت ذخیره‌سازی شوند. یک «زمین صاف» (هندسه یا هندسه مسطح) که نوعی از داده‌ها می‌باشند که ارائه‌دهندهٔ داده‌های هندسی فضایی می‌باشند و به شکلهایی که رد اصل به صورت سیستمهای طراحی کروی و همپایه و... هستند پیش‌بینی شده‌اند. صورت دیگر نوع داده‌های «زمین کروی» (هندسی) هستند که به استفاده از مدلهای بیضی شکل آنچه که در زمین به صورت منفرد و پیوسته تعریف می‌شوند، می‌پردازند.
SQL Server در برگیرنده ویژگیهای بهتری در زمینه فشردگی و متراکم داده می‌باشد و بنابراین در بهبود یافتن توانایی اسکالر به ما کمک میکند. این بخش همین طور دارای اقتدار منابع بوده و به ما این اجازه را میدهد که به ذخیره‌سازی منابع برای کاربران بپردازیم.
SQL Server در بردارندهٔ قابلیتهایی برای شفاف‌سازی داده‌ها برای فشرده‌سازی و ذخیره آنها می‌باشد SQL Server کتمایی از موجودیت ساختار *ADO.NET پشتیبانی کرده و به ثبت ابزارها، همانندسازی و تعریف داده‌ها می‌پردازد. تعریف داده‌ها به ساختن مدل داده‌های موجود خواهد پرداخت.
سرویس‌های ثبت‌کنندهٔ SQL Server به ثبت جداول با قابلیتهایی از تطبیق داده‌ها و تجسم محصولات خواهند پرداخت.
آنچه که به وسیلهٔ مایکروسافت از مدیریت جانبی حاصل می‌شود اجازه میدهد که سیاست پیکربندی و محدودیتها در پایگاه کامل داده‌ها و جداول مورد اطمینان بطور دستوری ایجاد گردد.
نسخهٔ مدیریت استادیو {{|5}} SQL Server شامل SQL Server 2008 می‌باشد که به پشتیبانی از جستجوگر SQL می‌پردازد. علاوه بر این به وسیلهٔ CTP رایج انتخاب لازم برای تحقیق و بررسی محدود می‌شود. این امر باعث ساختارهای دیگری از T-SQL در انتشارات بعدی می‌گردد. * SQL Server 2008 به ایجاد پایگاه داده‌های موجود از طریق بدنه قدرت ویندوز و کاربرد مدیریت در دسترسی می‌پردازد. بنابراین سرور و همهٔ نمونه‌های پیوسته میتوانند به وسیله بدنهٔ قدرت ویندوز اداره شوند. * Editions شرکت مایکروسافت به ایجاد سرور SQL موجود در نسخه‌های چندگانه کرد که دارای دستگاه‌هایی با ویژگی متفاوت و کاربرانی با اهداف متمایز بود.
آخرین ویرایش :
SqlServer 2014
ویرایش‌های مختلف
سرور SQL ویرایش متراکم (SQL CE)
این ویراستار فشرده یک موتور با پایگاه داده‌های مستحکم می‌باشد. به جهت اندازه کوچک آن دارای دستگاهی با ویژگیهای کاهش‌دهنده در مقایسه با ویراستارهای دیگر می‌باشد. این وسیله به وسیلهٔ پایگاه داده‌ها با سایز حداکثر 4GB محدود شده و نمی‌تواند براساس سرویس ویندوز عمل نماید ویراستار متراکم باید تابع تقاضای کاربرد می‌باشد.
سرور SQL ویرایش محدود (SQL Server Express)
سرور SQL با ویراژ پرسرعت یک میزان پایین، ویراژ آزاد از سرور SQL می‌باشد که در برگیرنده موتور مرکزی پایگاه داده‌هاست. در حالیکه هیچ گونه محدودیتی در شماره پایگاه داده‌ها یا کاربران پشتیبانی شده وجود ندارد پایگاه داده‌های کلی به ذخیره‌سازی در بخشهای مجزا می‌پردازد. هدف از این کار جایگزینی *MSDE می‌باشد. سرویس جستجوگر متن کامل به عنوان یک بخش ضمیمه در سرور SQL با ویراژ پرسرعت قرار می‌گیرد. بطور کلی نسخهٔ سرور SQL مدیریت استودیو برای عمل ویراستاری در دسترس می‌باشد.
سرور SQL ویرایش گروه کاری
سرور SQL با ویراژ کار گروه در برگیرنده موتور مرکزی پایگاه داده‌ها می‌باشد این بخش از دیسک ویراژ در شمار نمونه‌هایی با فعالیت کمتر قرار می‌گیرد و در برگیرنده عملکردهایی با دسترسی بالا و شاخصهای برابر نمی‌باشد.
سرور SQL ویرایش سازمانی
سرور * SQL ویرایش سازمانی، نسخه‌ای از سرور SQL با ویژگیهای کامل می‌باشد که در برگیرندهٔ هر دو موتور مرکزی پایگاه داده‌ها و سرویس‌های اضافی می‌باشد و این در حالی است که وجود دامنهٔ ابزارها برای ایجاد و اداره سرور SQL به صورت خوشه‌ای است.
سرور SQL ویرایش برنامه نویسان
نگارش قابل کدنویسی سرور SQL دارای همان ویژگیهای نگارش enterprise این سرور می‌باشد که با وسیله لایسنس، کاربرد آن تنها به عنوان یک سیستم آزمایش و توسعه محدود گردیده و به عنوان یک سرور تولیدی محسوب نمی‌شود. این نسخه به عنوان بخشی از برنامه Dream Spark مایکروسافت برای بارگذاری توسط دانشجویان به طور رایگان موجود می‌باشد.
مایکروسافت اکسپرشن وب
مایکروسافت اکسپرشن وب (Microsoft Expression Web) یک نرم‌افزار ویراستار وب و طراحی وب‌سایت ساخته شده توسط شرکت مایکروسافت است.
مایکروسافت بیزتاک سرور
مایکروسافت بیزتاک سرور یا به اختصار "بیزتاک" مجموعه‌ای از خدمات نرم‌افزاری است که ساختن راه حل های یکپارچه سازی را آسان می‌گرداند.
شما برای راه اندازی این سولوشن یا راه حل نرم‌افزاری نیاز به یک سرور سخت افزاری مجزا دارید. یکی از پیش نیاز های نرم‌افزاری آن، شرپوینت است.
میتوان گفت برای یکپارچه سازی یک سازمان شما در ابتدا نیاز به تجزیه و تحلیل دقیق و نیاز سنجی هستید. در گام بعدی شما به کمک برنامه نویسی و تعریف شکل و قالب پیغام ها و تعاریف دیگر یکپارچه سازی را انجام میدهید.
این برنامه یک داشبورد و کنترل پنل مرکزی در اختیار شما قرار میدهد که وضعیت جریان های کاری و پروسه های کسب و کار خود را میتوانید در آن مشاهده کنید.
این سرور مبتنی بر پیغام طراحی شده است که کاملاً با طراحی های پیشرفته ی کنونی مثل SOA منطبق است. پس شما هم برای یکپارچه سازی کلیه نرم‌افزار های موجود، باید نگاه سرویس گرا داشته باشید.
همه برنامه های سازمانی شما برای یکپارچه سازی میتوانند پیغامی را به سرور ارسال کنند که سرور بیزتاک با مدیریت کلیه پیغام ها و ایجاد پیغام های جدید و ارسال آن برای برنامه های دیگر سازمان شما یا سازمان همکار شما، یکپارچه سازی را فراهم می کند.
برنامه هایی که میخواهند به بیزتاک وصل شوند را شما باید تحلیل کنید تا بتوانید برای آنها وب سرویسی بنویسید که کار فرستادن پیغام را منظم و مدیریت شده و هماهنگ و استاندارد انجام دهد.
این سرور بر اساس دو لایه طراحی شده است که لایه ی اول مبتنی بر پیغام همه ی کار ها را مدیریت می کند و لایه ی دوم مبتنی برای Orachestration است که هماهنگ کننده و نظم دهنده به کلیه ی دریافت ها و ارسال های پیغام ها با برنامه های جزیره ای در سازمان شماست.
مراحل نصب بیزتاک را با جستجوی ساده در گوگل میتوانید به صورت
های فارسی وا نگلیسی به صورت گام به گام بیابید.
کاربرد های بیزتاک بدلیل تنوع بسیار زیاد آن بستگی به نیاز خاص سازمان شما دارد.
مایکروسافت وان‌نوت
مایکروسافت وان نت (به انگلیسی: Microsoft OneNote) نرم‌افزار برداری مجموعهٔ مایکروسافت آفیس است که اولین بار به همراه مایکروسافت آفیس ۲۰۰۳ ارائه شد.
آشنایی با وان‌نوت
تعریف وان‌نوت
برنامه OneNote مکانی است برای جمع‌آوری، تنظیم، جستجو و به اشتراک گذاشتن اطلاعات مورد نیاز فرد. انواع مختلف یادداشت‌ها در دفترچه‌ها، فصل‌ها و صفحات وان‌نوت قابل ذخیره است. این نرم‌افزار می‌تواند به عنوان دفترچه شخصی فرد برای جلوگیری از فراموشی عمل کند.
برنامه وان‌نوت را میتوان یک نسخه الکترونیکی از دفترچه‌های کاغذی معمول دانست.
تاریخچه برنامه وان‌نوت
برنامه وان‌نوت در سال ۲۰۰۳ میلادی بصورت یک برنامه جدای از آفیس ۲۰۰۳ نصب می‌شد و البته کارآیی آن کمتر از وان نوت فعلی بود. به مرور که کاربران وان‌نوت پیشنهادهای خود را جهت رفع کاستی‌های آن به مایکروسافت دادند و افزونه‌های مختلفی برای آن نوشته شد، مایکروسافت نسخه جدید آن را در نسخه ۲۰۰۷ آفیس قرار داد. فعلاً نسخه ۲۰۱۳ وان‌نوت به عنوان نسخه آخر این نرم‌افزار با تغییر شکل ظاهری وان‌نوت و تبدیل منوهای ثابت آن به منوهای سیار و روبانی و اضافه نمودن چند قابلیت دیگر در بازار موجود است.
مایکروسافت ویزیو
مایکروسافت ویزیو (به انگلیسی: Microsoft Visio) نرم‌افزاری برای طراحی نمودارها است که تحت سیستم‌عامل ویندوز کار میکند.
معماری نرم‌افزار
معماری نرم‌افزار یعنی ساختار و سازمان یک سیستم نرم‌افزاری که به منظور پشتیبانی از عملیات مشخص، بر روی سازماندهی اجزاء متمرکز می‌باشد. در واقع اجزاء را در حوزه‌های مرتبط به هم گروه بندی میکند. دیگر حوزه‌های مرتبط به هم، بر روی تبادل و تعامل با این حوزه متمرکز می‌شوند.
معماری نرم‌افزار از کلیدی‌ترین بخشهای تولید نرم‌افزار مخصوصا نوع تجاری آن است که البته در سالهای اخیر با ایجاد مدلهای کلاسیک تولید نرم‌افزار به نرم‌افزارهای عظیم تر محدود شده است.
معماری نرم‌افزار در واقع انتخاب یک ساختار کلی برای پیاده سازی یک پروژه نرم‌افزاری بر مبنای مجموعه ای از نیازهای کاربری و تجاری یک سیستم نرم‌افزاری است تا هم بتوان کاربردهای مورد نظر را پیاده سازی کرد و هم بتوان کیفیت نرم‌افزار، تولید آن و نگهداری آن را نیز بهینه کرد و سرعت بخشید. به عبارتی دیگر: معماری نرم افزار یک برنامه یا سیستم محاسباتی، ساختار یا ساختارهای آن سیستم محاسباتی است که خصوصیات قابل رویت از بیرون، عناصر و ارتباطات بین آنها را نشان می دهد.
معماری سرویس‌گرا
معماری سرویس‌گرا (به انگلیسی: Service-oriented Architecture (به اختصار SOA))، رهیافتی‌ست برای ساخت سامانه‌های توزیع‌شده که کارکردهای نرم‌افزاری را در قالب سرویس ارائه میکند.
از این سرویس‌ها هم میتوان برای فراخوانی در نرم‌افزارهای دیگر و هم برای ساخت سرویس‌های جدید استفاده کرد. معماری سرویس‌گرا مجموعه‌ای انعطاف‌پذیر از اصول طراحی است که در مراحل توسعهٔ سامانه‌ها و یکپارچگی در رایانش استفاده می‌شود. سامانه‌ای که بر معماری سرویس‌گرا استوار است، کارکرد را به عنوان مجموعه‌ای از سرویس‌های سازگار بسته‌بندی میکند که میتوانند در چندین سامانهٔ مجزا از دامنه‌های تجاری گوناگون استفاده شوند.
کیت توسعه نرم‌افزار
کیت توسعهٔ نرم‌افزار یا SDK مجموعه توابع و کتابخانه‌های کامپایل شده‌ای که تولیدکنندگان نرم‌افزار برای آسان کردن برنامه‌نویسی برای محیط یا سکوی خاصی فراهم می‌کنند و در اختیار برنامه‌نویسان کاربردی قرار می‌دهند.
نمونه‌ها
Microsoft Windows SDK
Xcode
Android SDK
واین
واین (به انگلیسی: Wine) یک نرم‌افزار کاربردی آزاد است که به نرم‌افزارهای نوشته‌شده سیستم‌عامل مایکروسافت ویندوز اجازهٔ اجرا شدن بر روی سیستم‌عامل‌های شبه-یونیکس را میدهد. همچنین واین دارای کتابخانه‌ای به نام Winelib است که توسعه‌دهندگان میتوانند نرم‌افزارهای ویندوز خود را با آن کامپایل کنند تا سازگار کردن آن برای سیستم‌عامل‌های شبه-یونیکس راحت‌تر شود.
واین یک شبیه‌ساز کامل نیست اما میتوان آن‌را لایه سازگاری نامید به این خاطر که آن پیاده‌سازی دوبارهٔ دی‌ال‌ال‌های ویندوز است. نام واین از مخفف جملهٔ Wine Is Not an Emulator آمده‌است که «واین یک شبیه‌ساز نیست» معنی آن است.
واین در حالت پیش‌فرض بر روی اکثر توزیع‌های گنو/لینوکس نصب نیست و باید آن را جداگانه نصب کنید.
مایکروسافت و واین
مایکروسافت تا به حال به صورت عمومی چیزی درباره واین نگفته‌است. اگرچه نرم‌افزار ویندوز آپدیت به روزرسانی‌های نرم‌افزارهای ویندوز که از طریق واین اجرا می‌شوند را مسدود میکند. در ۱۶ فوریه ۲۰۰۵ Ivan Leo Puoti متوجه شد که مایکروسافت شروع به بررسی در ویندوز رجیستری برای پیدا کردن کلیدهای تنظیمات واین میکند تا نرم‌افزار ویندوز آپدیت آن نرم‌افزارها را مسدود کند تا به روز نشوند.
نرم‌افزار WGA نیز کلیدهای تنظیمات واین را جستجو میکند. در سوالات متدوال نرم‌افزار WGA آمده‌است که WGA برای واین طراحی نشده‌است، از آن‌جایی که واین «ویندوز اصل» را تشکیل نمی‌دهد. وقتی WGA واین را بر روی سیستم تشخیص دهد، پیغامی به کاربران میدهد که ویندوز شما اصل نیست دانلود برای شما غیرفعال خواهد شد. با وجود این موضوع برخی گزارش داده‌اند که WGA بر روی واین به خوبی کار میکند.
پیجین
پیجین (به انگلیسی: Pidgin) یک کلاینت پیام‌رسان فوری (به انگلیسی: Instant Messaging) است که قابلیت اجرا بر روی چند سکو (به انگلیسی: Cross-platform) را دارد. تعداد کاربران پیجین در سال ۲۰۰۷ بیش از ۳ میلیون نفر تخمین زده شده‌است. پیجین یک نرم‌افزار آزاد است و تحت مجوز جی‌پی‌ال انتشار می‌یابد.
اسکوئید
اسکوئید (به انگلیسی: squid) یک کارساز پراکسی (پراکسی سرور) است که روی http و https و ftp عمل میکند و می‌تواند به عنوان کارساز کش (کش‌سرور) نیز به کار رود. اسکوئید یک برنامه چندسکویی است و قابل نصب بر روی طیف وسیعی از سیستم‌عامل‌های شبه یونیکس و همینطور ویندوز است. تا نسخه ۲٫۷، نسخه‌هایی برای سیستم‌عامل ویندوز منتشر می‌شد، اما پشتیبانی از ویندوز در نسخه‌های بعدی متوقف شد. این برنامه که تحت پروانه جی‌پی‌ال منتشر می‌شود، یک نرم‌افزار آزاد است.
تاریخچه
اسکوئید در ابتدا تحت عنوان Harvest object cache توسط پروژه هاروست در دانشگاه دانشگاه کولورادو بولدر توسعه داده شد. در دانشگاه کالیفرنیا، سن دیاگو کارهای بیشتری بر روی برنامه انجام گرفت و بودجه پروژه از طریق دو کمک‌هزینه توسط بنیاد ملی علوم تامین شد. Duane Wessels «آخرین نسخه غیر تجاری» از این برنامه را منشعب کرد و نام آن را به اسکوئید تغییر داد تا مانع اختلاف با انشعاب تجاری که Cached 2.0 نامیده می‌شد، شود که در نهایت نسخه تجاری به نت‌کش تغییر نام یافت. نسخه ۱٫۰٫۰ برنامه اسکوئید در سال ۱۹۹۶ منتشر شد. در حال حاضر این برنامه تقریبا به طور کامل توسط داوطلبان توسعه داده می‌شود.
اشکال نرم‌افزاری
اشکال(به انگلیسی: Bug)، گیر یا باگ نوعی خطا یا اشتباه در اجرای نرم‌افزار است که موجب نتایج اشتباه یا اجرا نشدن نرم‌افزار می‌شود. علت این اشکالات می‌تواند اشتباه در هنگام برنامه‌نویسی باشد. شرکت‌های سازنده نرم‌افزارها برای حل این مشکل قبل از ارائه نسخه نهایی نسخه‌هایی تحت نام بتا یا آلفا انتشار می‌دهند تا افرادی آنها را بررسی کنند و این باگ‌ها را گزارش کنند. به این افراد بتا تستر (Beta Tester) می‌گویند.
بعضی اوقات شرکت‌های سازنده نرم‌افزار به عمد یک یا چند اشکال در نسخه‌های قابل بازی قبل از انتشار، که رایگان پخش می‌کنند، می‌گذارند تا از کپی غیرمجاز آنها جلوگیری کنند مانند بازی کیش یک آدم‌کش.
انواع اشکال
این خطاها انواع مختلفی دارند و هر کدام از این نوع‌ها در زمان خاصی تشخیص داده می‌شوند، انواع خطاهای برنامه‌نوسی به شرح زیر می‌باشد:
خطاهای زمان اجرا
خطاهای زمان کامپایل
خطاهای لغوی
خطاهای نحوی
خطاهای معنایی
خطاهای منطقی
که از بین همهٔ این خطاها، خطاهای نحوی رایجترین می‌باشد.
خطاهای دیرهنگام
بعضی اوقات خطا لغوی است ولی به جای اینکه تحلیل‌گر لغوی آن را تشخیص دهد، در یک مرحله بعد تشخیص داده می‌شود که به این نوع خطاها، خطاهای دیرهنگام گویند.
اشکال‌زدایی
در علم رایانه، اشکال نرم‌افزاری یا باگ، به خطاهای برنامه‌نویسی گفته می‌شود. به حل این مشکلات اشکال‌زدایی یا دیباگ می‌گویند. حل مشکلات نرم‌افزاری به دو صورت انجام می‌پذیرد: اول با داشتن کد اصلی برنامه. دوم با داشتن خود فایل اصلی برنامه.
با داشتن کد اصلی برنامه میتوان از امکانات مفسر برای اشکال‌زدایی استفاده نمود ولی در صورتی که فایل اصلی در اختیار باشد، می‌تواند به کمک علم مهندسی معکوس این کار را انجام داد.
دلیل نام گذاری
در دنیای رایانه، باگ (به انگلیسی: Bug) یا اشکال به معنی اشتباه یا اشکال در برنامه است. اما معنای اصلی آن در انگلیسی حشره می‌باشد. روزی که رایانهٔ Mark I در هاروارد خراب شد پس از یک جستجوی طولانی متخصصین علت مشکل را پیدا کردند. یک حشره کوچک بین نقاط تماس یک رله قرار داشت. به همین دلیل وجود اشکالات رایانه‌ای باگ (حشره) نام گرفت و برطرف کردن این اشکالات کامپیوتری را دیباگ نامیدند.
اصل سادگی
ساده نگاهش دار، احمقانه، یا اصل کیس (به انگلیسی: KISS principle) عنوان اصلی است که توسط کلی جانسون (به انگلیسی: Kelly Johnson) معرفی شد. صورتهای مختلفی که برای این سرنام ذکر شده است شامل عبارات زیر می‌باشد:
«keep it short and simple»
«keep it simple and stupid»
«keep it simple and straitforward»
«keep it simple sir»
«keep it simple or be stupid»
«keep it simple and sincere»
تلگرام
پیام‌رسان تلگرام یک پیام‌رسان چندسکویی است که برای نسخه‌های کلاینت متن‌باز است. کاربران تلگرام میتوانند پیام‌ها، تصاویر، ویدئوها و اسناد (همه انواع پرونده‌ها پشتیبانی می‌شود) خودویرانگر و رمزنگاری‌شده تبادل کنند. تلگرام رسماً برای اندروید و آی‌اواس (از جمله تبلت‌ها و دستگاه‌های بدون وای-فای) در دسترس است. نرم‌افزارهای کلاینت غیررسمی برای ویندوز فون، همینطور نسخه وب، نسخه اواس ده، نسخه لینوکس و یک کلاینت دسکتاپ ویندوز از توسعه‌دهنده‌های مستقل که از رابط برنامه‌نویسی نرم‌افزار تلگرام استفاده می‌کنند در دسترس هستند.
سیری
سیری (به انگلیسی: Siri) یک دستیار شخصی هوشمند و راهنمای دانا است که به عنوان یک اپلیکیشن برای آی‌اواس اپل کار میکند. این اپلیکیشن از رابط کاربری به زبان طبیعی برای پاسخ دادن به سوالات و ایجاد توصیه‌های کاربر استفاده میکند. انجام این کارها به وسیله ارسال درخواست‌ها به یک مجموعه از خدمات وب صورت می‌گیرد.
پاسخ‌های طنزگونهٔ سیری
گوگل گلس: شرکت اپل به صورت رسمی مطلبی را در نفی یا قبول گوگل گلس منتشر نکرده‌است اما در سیستم سخنگوی موبایل‌های آیفون سیری به صورت طنزگونه‌ای پاسخ‌هایی را قرار داده‌است که در صورتی که کاربر به سیستم سیری بگوید اوکی گلس (عبارتی که به گوگل گلس گفته می‌شود تا دستورها را انجام دهد) سیری پاسخ‌های متفاوتی را به کاربر ارائه میدهد که گویای این نکته است که گوگل گلس گجت جالب نیست.
سف
سف یک سکوی ذخیره‌سازی آزاد، به منظور ایجاد آبجکت، بلاک و فایل سیستم بر روی مجموعه‌ای از رایانه‌های متصل به هم (کلاستر) ایجاد شده است. هدف اصلی سف ایجاد یک فایل سیستم توزیع شده بر روی مجموعه‌ی زیادی از کامپیوترها در مقیاس بالا است. داده‌ها در سف به صورت خودکار کپی می‌شوند و در صورت خطا در یک بخش، از کپی آن اطلاعات جایگزین می‌شود. سف به صورتی طراحی شده است که خود به صورت خودکار ترمیم و مدیریت کند و بر روی سخت‌افزارهای عادی نصب و راه‌اندازی می‌شود.
3:12 am
بروجرد
بُروجـِرد مرکز شهرستان بروجرد، دومین شهر پرجمعیت استان لرستان و سی و دومین شهر پرجمعیت ایران است. این شهر در شمال دشتی حاصلخیز به نام سیلاخور قرار گرفته و قله‌های مرتفع گرّین از مجموعه رشته کوههای زاگرس مانند نواری شمال غربی تا جنوب شرقی آن را در بر گرفته‌اند و سرابهای دائمی متعددی که از دامنه این کوهها جاری است در اقتصاد منطقه و توسعه شهر بروجرد نقش اساسی داشته‌اند.
شهرهای ملایر و نهاوند در استان همدان، شازند در استان مرکزی و نیز خرم‌آباد و الشتر در مجاورت بروجرد قرار دارند.از گذشته‌های دور، این شهر دارای موقعیت ویژه ارتباطی بوده‌است. قرارگیری بر سر شاهراه تهران - جنوب یکی از عوامل رونق اقتصادی شهر به شمار می‌رود.
جمعیت شهر بروجرد بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰ خورشیدی مرکز آمار ایران ۲۴۰،۶۵۴ نفر گزارش شده‌است. مردم بروجردکه به گویشی از زبان فارسی میانه به نام گویش بروجردی سخن می‌گویند و این شهر یکی از مراکز مهم صنعت در استان است.
ریشه‌شناسی
بروجرد با نامهای گوناگون در درازای تاریخ خوانده شده است ؛بروجرد را با نامهای زیر خوانده اند:
اُرُجِرد-اُرُگِرد-اُرُذکَرد-اُروگِرد-الوکرد-بَرجود-بَردُجِرد-بَرگود-بَروجِرد-بُروجِرد-بروکرد-بَروگِرد-بکاگِرد-بوک گرد-پیروزگرد-پیروزه گِرد- فُروجِرد-فُلوُگِرد-فیروزگرد-فیروزه جرد- فیروزه گرد-وَرجرد-وَردگرد-وَروجِرد-وَروگِرد-وِروگرد-وِلوگرد-ووریِ گرد-ویروگرد-یزدجرد-یزدگرد.
گرد و کرد در اسامی شهرهای ایرانی به معنای شهر، آبادی و ساخته و اثر هستند. اشکانیان و ساسانیان شهرها را بیشتر با پسوند گرد می‌ساخته‌اند همانند سوسنگرد، بروگرد و دارابگرد. عده‌ای نام درست بروجرد را ویروگرد دانسته‌اند که به معنای شهر و ساخته ویرو شاهزاده اشکانی است. کوهی در غرب بروجرد با نام ولاش نیز یاد آور نام شاهان اشکانی است. اما معتبرترین نوشته‌ها، بروجرد را پیروزگرد دانسته‌اند که آن را به فیروز ساسانی منتسب میکند. سعید نفیسی بروجرد را از شهرهای ساسانیان و اصل آن را بروگرد و ساخته از «بر» + «گرد» دانسته‌است که به معنای شهری است که گرد است و بر و میوه فراوان دارد. یزدگرد سوم پادشاه ساسانی پس از شکست از اعراب به منطقه بروجرد گریخت و سپاهیانش در آن محل بر + او + گرد آمدند و به این ترتیب نام این محل بَروگرد شد. در کتابهای تاریخی از بروجرد با نامهای گوناگون نام برده شده‌است مانند بَروجرد، فلوجرد، اردکرد، یزدگرد، ولوگرد. روحبخشان در کتاب «جغرافیای تاریخی بروجرد» بیش از سی مورد از صورتهای مختلف نام این شهر را به تفصیل ذکر نموده‌است.
امروزه بروجرد در گویش بروجردی وُوری یرد vūriyerd و در لری خرم‌آبادی وُروگرد vorūgerd نامیده می‌شود. بروگرد borūgerd نام روستایی آن و نیز نام به کار رفته در نوشته‌های پارسی سره و بروجرد borūjerd نام رسمی این شهر است. از اثار باستانی باقی‌مانده در این شهر می توان به خرابه های مانده در قلعه یزدگرد بر بالای تپه یزد گرد و قبرستان باستانی روستای دره گرم اشاره نمود که هردو مکان ذکر شده متأسفانه دستخوش حفاریهای غیر قانونی سوداگران میراث فرهنگی شده است.
در منابع مختلف گاه به شهر بروجرد لقب‌هایی منتسب شده است. از جمله آنها شهر سبز حضرت سلیمان است که توسط ظل السلطان داده شد.
به دلیل اینکه شجاع الدین لر مدتی در این شهر سکونت داشت لقب شهر شجاعان را به آن دادند.همچنین زادگاه فرزانگان از لقب‌های دیگر این شهر است. اما لقبی که بیشتر منابع بر آن تصریح دارند دارالسروربه معنای سرای شادمانی است که محمد تقی خان حکیم صفای شهر در فصل بهار را علت آن دانسته است.همچنین لقب دیگری با نام دارالشوکه در پشت سکه‌های ضرب بروجرد در دوره قاجار دیده شده است.
پیشینه تاریخی
آثار پیش از تاریخ
در ناحیه بروجرد به ویژه در دشت سیلاخور، تعداد زیادی تپه های باستانی و تاریخی وجود دارد که از دور های پیش از تاریخ تا قرن معاصر آباد بوده اند. از نظر باستان شناسی، تپه قرق با قدمت عصر مس در دهستان شیروان، از مهمترین تپه های باستانی شهرستان بروجرد است که تا پنج طبقه لایه برداری و مطالعه شده است. اشکال هندسی و رنگ اخرایی سفال های کشف شده قدمت آن را با تپه گیان و کوهدشت همزمان می کند. در لایه های بیرونی، تک سفال هایی از دوره های بعدی از جمله اشکانیان هم در آن دیده می شود تپه قلعه رومیان نیز در سه کیلومتری جنوب بروجرد از تپه های مهم باستانی منطقه است که تا قرن نهم دارای اهمیت نظامی بوده است.
پیش از اسلام
شواهد و اشارات تاریخی حاکی است که بروجرد از شهرهای قبل از اسلام بوده و دلایل زبانشناسی نیز واژه بروجرد را با ترکیب دو جزء برو + گرد موجودیت این شهر را به پیش از اسلام میرساند زیرا که گرد در زبانهای قدیمی ایران به معنای شهر می‌باشد. بروجرد از شهرهای باستانی ایران است که برخی ساخت آن را به منوچهر از سلسله پیشدادیان نسبت می‌دهند اما شواهد کافی در مورد شهر بودن آن تنهااز دوران ساسانیان موجود است که بر اساس کتابهای تاریخی، بروجرد یکی از پایگاههای نظامی ایران به هنگام حمله اعراب و جنگ نهاوند بوده‌است. در گذشته بروجرد از شهرهای آباد و مهم بوده و گاه فرمان‌داری جداگانه و گاه مرکز استان لرستان و خوزستان بوده‌است.مینورسکی نام اصلی این شهر را ویروگرد و آن را منتسب به ویرو شاهزاده دوره اشکانی می داند . در منطقه سیلاخور در دوره مادها و بعدها در دوره هخامنشیان قلعه های نظامی و ارتباطاتی متعددی وجود داشته است و یکی از آنها هم قلعه بروجرد بوده است که با فاصله اندکی از قلعه های مشهور دیگر مانند قلعه رومیان قرار داشته است
. ناحیه بروجرد و نهاوند در پایان دوره ساسانیان به دلیل حمله اعراب به ایران اهمیت نظامی و دفاعی ویژه ای داشتند و محل استقرار سپاهیان ایران بوده اند.
گروهی از کاسی‌ها در هزاره سوم پیش از میلاد در مناطق کوهستانی لرستان مستقر شدند
. بروجرد به عنوان ناحیه واسط لرستان و همدان، ناحیه مرزی بین دو تمدن کاسی و ماد بوده است اما با قدرت گرفتن بیشتر مادها، بروجرد منطقه ای از سرزمین مادها به حساب می آمده است. بروجرد و مناطق پیرامون آن از دوره مادها به این سو، به خاطر مراتع فراوان، پرورشگاه و مراکز تولید و چرای اسب بوده اند و از این جهت نیز برای حکومت ها اهمیت داشته‌اند
.
اشکانیان در غرب ایران در ناحیه کرمانشاه، همدان و بروجرد شهرهایی ساختند و از میان قلعه های نظامی متعدد منطقه سیلاخور، قلعه بروجرد را مورد توجه ویژه قرار دادند و آن را به شهر تبدیل کردند. دلایل متعددی مبنی بر شکل گیری شهر بروجرد در دوره اشکانیان وجود دارد که می تواند از جنبه های زبانشناسی، قرائن تاریخی و نیز آثار باستانی منطقه به دست آید. در واقع، نخستین دوره رونق گیری بروجرد به عنوان یک شهر را باید در دوره اشکانیان جستجو کرد و پیش از آن، بروجرد بیشتر در قالب یک قلعه با اهمیت نظامی و ارتباطی بر سر راه هگمتانه مورد نظر بوده است. اشکانیان از پسوند کرد به معنی ساخته و گرد برای نامگذاری شهرها استفاده می کردند و به همین ترتیب نام این شهر را به افتخار ویرو شاهزاده اشکانی، ویروگرد نهادند
. اُردکرد یکی از نام های تاریخی ثبت شده بروجرد است
و این احتمال وجود دارد که اشکانیان نام اولیه شهر بروجرد را به افتخار اُرد اول یا ارد دوم پادشاهان اشکانی، اردکرد نهاده باشند.
در تقسیمات باستانی ایران، بروجرد و نهاوند دو نقطه شهری ماه نهاوند از توابع پهله از سرزمین ماد بودند
. پهله یا پهلو نام سرزمینی وسیع در غرب ایران بوده‌است که بیشتر شهرها و نواحی زاگرس فعلی را فرا می‌گرفته است.ایالت پهله در زمان ساسانیان به این نام نهاده شده و پهلوی، به مردم، زبان و خط مربوط به پهله اشاره میکند..ماه نهاوند بخشی از سرزمین بزرگ پهله در غرب و مرکز ایران بوده است که بعدها به ماه بصره نیز شهرت یافته است. ابن الندیم از قول عبداﷲ بن المقفع آورده است که ماه نهاوند یکی از پنج ناحیه پهله (فهله) است (یادداشت های دهخدا ). بروجرد و نهاوند دو قصبه یا نقطه شهری ماه نهاوند بوده‌اند .رضا قلیخان هدایت در فرهنگ انجمن آرای ناصری نام اصلی شهر بروجرد را فیروزگرد دانسته و در توضیح آن نوشته است «شهریست از بناهای خسرو پرویز که اکنون به بروجرد شهرت دارد» .پیروزگرد به معنای شهر فیروز از نام های ثبت شده بروجرد است که این شهر را منسوب به فیروز پادشاه ساسانی می کند.
پس از اسلام
در تقسیمات باستانی ایران، بروجرد به همراه نهاوند بخشی از دو نقطه شهری ماه نهاوند از توابع پهله از سرزمین ماد بوده است.حموله وزیر حکومت محلی آل ابی دلف از حکمرانان عرب خلفای عباسی که بین سالهای ۲۱۰ تا ۲۵۸ هجری قمری در کرج ابی دلف ناحیه‌ای بین اراک و بروجرد امروزی (شهر آستانه از توابع شهرستان شازند) ساکن شده بودند، به بازسازی بروجرد پرداخت و در آن منبری برپا کرد.
مرداویج در سال ۳۱۶ قمری، بروجرد را به تصرف درآورد و سی و دو سال پس از آن حسنویه بر این شهر مسلط شد.در ۴۱۴ قمری، سماءالدوله دیلمی قصد بیرون کردن فرهاد بن مرداویج از این شهر را می کند اما با حمایت علاءالدوله دیلمی، ناکام می ماند .در سلجوقیان بروجرد شهری مهم محسوب می شده و اتفاقات متعددی در آن روی داده است که از جمله می توان به کشته شدن نظام‌الملک وزیر آلب ارسلان اشاره کرد. همچنین سلطان سلجوقی برکیارق (فرزند و جانشین ملکشاه سلجوقی) به هنگام سفر از اصفهان به بغداد در راه دچار بیماری می شود و در بروجرد می میرد. در مورد این که آرامگاه وی بقعه زواری‌جان در شمال شهر بروجرد است یا این که در اصفهان به خاک سپرده شده اختلاف نظر وجود دارد.
شهر بروجرد در طول دوره حاکمیت اتابکان لر، معمولاً به عنوان بخشی از عراق عجم شناخته می‌شده است. اما در در قرن هشتم هجری، تحت تسلط و نفوذ اتابکان لر کوچک قرار گرفته و در همین دوران از بروجرد به اشتباه به عنوان یکی از شهرهای لر کوچک نام برده شده است. در سال ۷۹۰ هجری، عزالدین بن شجاع‌الدین محمود از حاکمان لر کوچک در قلعه رومیان بروجرد مستقر بوده است.
در زمان خوارزمشاهیان بروجرد شهری خرم و آباد و دارای مرکزیت دینی با علمای فراوان بوده است. در سال ۶۱۷ قمری و به هنگام فرمانروایی در حمله مغولان به بروجرد، مردم این شهر قتل عام شدند. همچنین سلطان محمد خوارزمشاه به حوالی بروجرد گریخت .در سال ۷۹۰ هجری، امیر تیمور گورکانی که پیش‌تر بروجرد و خرم‌آباد را به تصرف درآورده بود، عزالدین بن شجاع الدین محمود از حاکمان لر کوچک را که در قلعه رومیان بروجرد قرار داشت، به سوی سمرقند روانه کرد تیمور در سال ۸۰۵ هجری و در زمان حرکت به سوی گرجستان، به امیرزاده رستم از فرماندهان خود دستور داد تا به بروجرد برود و قلعه رومیان را بازسازی کند.
از قرن دهم و همزمان با دوره صفویه در بیشتر زمان‌ها[نیازمند منبع] ولایت بروجرد به صورت مستقل اداره می‌شده است و شامل بروجرد و جاپلق بوده است. این ترتیب تا دوره پهلوی اول ادامه داشت. در اواخر قرن دهم و اوایل قرن یازدهم هجری و همزمان با حکومت صفویان، لشکریان عثمانی (رومی) به مناطق غربی ایران حمله های متعددی کردند و بخش هایی از این مناطق را به اشغال خود درآوردند و ایرانیان را در حوالی بروجرد شکست دادند. در سال ۹۹۷ هجری، سپاه ایران به فرماندهی قورخمس‌خان شاملو در حوالی بروجرد از قشون عثمانی شکست خورد.
بر اساس قانون تقسیمات کشوری مصوب ۱۶ آبان ۱۳۱۶ شهر بروجرد در کنار شهرهایی مانند ملایر و خرم‌آباد بخشی از استان غرب به شمار می‌آمد اما پس از تغییر قانون در تاریخ ۳ بهمن ۱۳۱۶ تعداد استان‌های ایران از شش استان به ده استان تغییر یافت و بروجرد در کنار شهرهایی مانند خرم‌آباد، اهواز، دزفول و آبادان در استان ششم قرار گرفت.
در زمان جنگ ایران و عراق بروجرد پذیرای جمعیت زیادی از جنگزدگان خوزستانی شد و همچنین بارها مورد بمباران هوایی قرار گرفت. در یکی از این بمباران ها که در روز ۲۰ دی ۱۳۶۵ روی داد، هواپیمای عراقی دو مدرسه شهید فیاض‌بخش و مام حسن مجتبی در محله ابراهیم آباد این شهر را بمباران کردند که منجر به کشته شدن ۶۰ دانش آموز شد. با اینکه استان لرستان و شهر بروجرد در جنگ تحمیلی بار ها مورد حملات هوایی و موشکی عراق قرار گرفتند بعد از اتمام جنگ هیچ گونه اعتباری مبنی بر مناطق جنگ زده دریافت نکردند که این خود یکی از دلایل عدم توسعه کمی و نسبی صنعتی در این منطقه است .
جغرافیا
بروجرد در ارتفاع ۱۶۲۰ متری از سطح دریا و در ۳۳/۹ درجه شمالی و ۴۸/۸ درجه شرقی واقع می‌باشد. بلندترین نقطه شهرستان بروجرد قله ولاش با ارتفاع ۳۶۲۳ متر در غرب شهر بروجرد و پست ترین ناحیه در دشت سیلاخور با ارتفاع تقریبی ۱۵۰۰ متر قرار دارد.شهر بروجرد بر کوهپایه‌های زاگرس و در دشت سیلاخور قرار گرفته و از سه جهت شرق، شمال و غرب به کوه ختم می‌شود. کوه گرین ۳۶۲۳ با متر در غرب بروجرد و کوه میش پرور ۳۵۰۰ با متر در جنوب غربی بروجرد قرار دارد. تنها در جهت جنوب و جنوب شرقی است که دشت وسیع سیلاخور قرار گرفته‌است. این شهر و مناطق پیرامون آن به دلیل قرار گیری بر روی گسل سراسری زاگرس، زلزله خیز هستند.
بُروجـِرد مرکز شهرستان بروجرد، دومین شهر پرجمعیت استان لرستان و سی و دومین شهر پرجمعیت ایران است. این شهر در شمال دشتی حاصلخیز به نام سیلاخور قرار گرفته و قله‌های مرتفع گرّین از مجموعه رشته کوههای زاگرس مانند نواری شمال غربی تا جنوب شرقی آن را در بر گرفته‌اند و سرابهای دائمی متعددی که از دامنه این کوهها جاری است در اقتصاد منطقه و توسعه شهر بروجرد نقش اساسی داشته‌اند.
شهرهای ملایر و نهاوند در استان همدان، شازند در استان مرکزی و نیز خرم‌آباد و الشتر در مجاورت بروجرد قرار دارند.از گذشته‌های دور، این شهر دارای موقعیت ویژه ارتباطی بوده‌است. قرارگیری بر سر شاهراه تهران - جنوب یکی از عوامل رونق اقتصادی شهر به شمار می‌رود.
جمعیت شهر بروجرد بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰ خورشیدی مرکز آمار ایران ۲۴۰،۶۵۴ نفر گزارش شده‌است. مردم بروجردکه به گویشی از زبان فارسی میانه به نام گویش بروجردی سخن می‌گویند و این شهر یکی از مراکز مهم صنعت در استان است.
ریشه‌شناسی
بروجرد با نامهای گوناگون در درازای تاریخ خوانده شده است ؛بروجرد را با نامهای زیر خوانده اند:
اُرُجِرد-اُرُگِرد-اُرُذکَرد-اُروگِرد-الوکرد-بَرجود-بَردُجِرد-بَرگود-بَروجِرد-بُروجِرد-بروکرد-بَروگِرد-بکاگِرد-بوک گرد-پیروزگرد-پیروزه گِرد- فُروجِرد-فُلوُگِرد-فیروزگرد-فیروزه جرد- فیروزه گرد-وَرجرد-وَردگرد-وَروجِرد-وَروگِرد-وِروگرد-وِلوگرد-ووریِ گرد-ویروگرد-یزدجرد-یزدگرد.
گرد و کرد در اسامی شهرهای ایرانی به معنای شهر، آبادی و ساخته و اثر هستند. اشکانیان و ساسانیان شهرها را بیشتر با پسوند گرد می‌ساخته‌اند همانند سوسنگرد، بروگرد و دارابگرد. عده‌ای نام درست بروجرد را ویروگرد دانسته‌اند که به معنای شهر و ساخته ویرو شاهزاده اشکانی است. کوهی در غرب بروجرد با نام ولاش نیز یاد آور نام شاهان اشکانی است. اما معتبرترین نوشته‌ها، بروجرد را پیروزگرد دانسته‌اند که آن را به فیروز ساسانی منتسب میکند. سعید نفیسی بروجرد را از شهرهای ساسانیان و اصل آن را بروگرد و ساخته از «بر» + «گرد» دانسته‌است که به معنای شهری است که گرد است و بر و میوه فراوان دارد. یزدگرد سوم پادشاه ساسانی پس از شکست از اعراب به منطقه بروجرد گریخت و سپاهیانش در آن محل بر + او + گرد آمدند و به این ترتیب نام این محل بَروگرد شد. در کتابهای تاریخی از بروجرد با نامهای گوناگون نام برده شده‌است مانند بَروجرد، فلوجرد، اردکرد، یزدگرد، ولوگرد. روحبخشان در کتاب «جغرافیای تاریخی بروجرد» بیش از سی مورد از صورتهای مختلف نام این شهر را به تفصیل ذکر نموده‌است.
امروزه بروجرد در گویش بروجردی وُوری یرد vūriyerd و در لری خرم‌آبادی وُروگرد vorūgerd نامیده می‌شود. بروگرد borūgerd نام روستایی آن و نیز نام به کار رفته در نوشته‌های پارسی سره و بروجرد borūjerd نام رسمی این شهر است. از اثار باستانی باقی‌مانده در این شهر می توان به خرابه های مانده در قلعه یزدگرد بر بالای تپه یزد گرد و قبرستان باستانی روستای دره گرم اشاره نمود که هردو مکان ذکر شده متأسفانه دستخوش حفاریهای غیر قانونی سوداگران میراث فرهنگی شده است.
در منابع مختلف گاه به شهر بروجرد لقب‌هایی منتسب شده است. از جمله آنها شهر سبز حضرت سلیمان است که توسط ظل السلطان داده شد.
به دلیل اینکه شجاع الدین لر مدتی در این شهر سکونت داشت لقب شهر شجاعان را به آن دادند.همچنین زادگاه فرزانگان از لقب‌های دیگر این شهر است. اما لقبی که بیشتر منابع بر آن تصریح دارند دارالسروربه معنای سرای شادمانی است که محمد تقی خان حکیم صفای شهر در فصل بهار را علت آن دانسته است.همچنین لقب دیگری با نام دارالشوکه در پشت سکه‌های ضرب بروجرد در دوره قاجار دیده شده است.
پیشینه تاریخی
آثار پیش از تاریخ
در ناحیه بروجرد به ویژه در دشت سیلاخور، تعداد زیادی تپه های باستانی و تاریخی وجود دارد که از دور های پیش از تاریخ تا قرن معاصر آباد بوده اند. از نظر باستان شناسی، تپه قرق با قدمت عصر مس در دهستان شیروان، از مهمترین تپه های باستانی شهرستان بروجرد است که تا پنج طبقه لایه برداری و مطالعه شده است. اشکال هندسی و رنگ اخرایی سفال های کشف شده قدمت آن را با تپه گیان و کوهدشت همزمان می کند. در لایه های بیرونی، تک سفال هایی از دوره های بعدی از جمله اشکانیان هم در آن دیده می شود تپه قلعه رومیان نیز در سه کیلومتری جنوب بروجرد از تپه های مهم باستانی منطقه است که تا قرن نهم دارای اهمیت نظامی بوده است.
پیش از اسلام
شواهد و اشارات تاریخی حاکی است که بروجرد از شهرهای قبل از اسلام بوده و دلایل زبانشناسی نیز واژه بروجرد را با ترکیب دو جزء برو + گرد موجودیت این شهر را به پیش از اسلام میرساند زیرا که گرد در زبانهای قدیمی ایران به معنای شهر می‌باشد. بروجرد از شهرهای باستانی ایران است که برخی ساخت آن را به منوچهر از سلسله پیشدادیان نسبت می‌دهند اما شواهد کافی در مورد شهر بودن آن تنهااز دوران ساسانیان موجود است که بر اساس کتابهای تاریخی، بروجرد یکی از پایگاههای نظامی ایران به هنگام حمله اعراب و جنگ نهاوند بوده‌است. در گذشته بروجرد از شهرهای آباد و مهم بوده و گاه فرمان‌داری جداگانه و گاه مرکز استان لرستان و خوزستان بوده‌است.مینورسکی نام اصلی این شهر را ویروگرد و آن را منتسب به ویرو شاهزاده دوره اشکانی می داند . در منطقه سیلاخور در دوره مادها و بعدها در دوره هخامنشیان قلعه های نظامی و ارتباطاتی متعددی وجود داشته است و یکی از آنها هم قلعه بروجرد بوده است که با فاصله اندکی از قلعه های مشهور دیگر مانند قلعه رومیان قرار داشته است
. ناحیه بروجرد و نهاوند در پایان دوره ساسانیان به دلیل حمله اعراب به ایران اهمیت نظامی و دفاعی ویژه ای داشتند و محل استقرار سپاهیان ایران بوده اند.
گروهی از کاسی‌ها در هزاره سوم پیش از میلاد در مناطق کوهستانی لرستان مستقر شدند
. بروجرد به عنوان ناحیه واسط لرستان و همدان، ناحیه مرزی بین دو تمدن کاسی و ماد بوده است اما با قدرت گرفتن بیشتر مادها، بروجرد منطقه ای از سرزمین مادها به حساب می آمده است. بروجرد و مناطق پیرامون آن از دوره مادها به این سو، به خاطر مراتع فراوان، پرورشگاه و مراکز تولید و چرای اسب بوده اند و از این جهت نیز برای حکومت ها اهمیت داشته‌اند
.
اشکانیان در غرب ایران در ناحیه کرمانشاه، همدان و بروجرد شهرهایی ساختند و از میان قلعه های نظامی متعدد منطقه سیلاخور، قلعه بروجرد را مورد توجه ویژه قرار دادند و آن را به شهر تبدیل کردند. دلایل متعددی مبنی بر شکل گیری شهر بروجرد در دوره اشکانیان وجود دارد که می تواند از جنبه های زبانشناسی، قرائن تاریخی و نیز آثار باستانی منطقه به دست آید. در واقع، نخستین دوره رونق گیری بروجرد به عنوان یک شهر را باید در دوره اشکانیان جستجو کرد و پیش از آن، بروجرد بیشتر در قالب یک قلعه با اهمیت نظامی و ارتباطی بر سر راه هگمتانه مورد نظر بوده است. اشکانیان از پسوند کرد به معنی ساخته و گرد برای نامگذاری شهرها استفاده می کردند و به همین ترتیب نام این شهر را به افتخار ویرو شاهزاده اشکانی، ویروگرد نهادند
. اُردکرد یکی از نام های تاریخی ثبت شده بروجرد است
و این احتمال وجود دارد که اشکانیان نام اولیه شهر بروجرد را به افتخار اُرد اول یا ارد دوم پادشاهان اشکانی، اردکرد نهاده باشند.
در تقسیمات باستانی ایران، بروجرد و نهاوند دو نقطه شهری ماه نهاوند از توابع پهله از سرزمین ماد بودند
. پهله یا پهلو نام سرزمینی وسیع در غرب ایران بوده‌است که بیشتر شهرها و نواحی زاگرس فعلی را فرا می‌گرفته است.ایالت پهله در زمان ساسانیان به این نام نهاده شده و پهلوی، به مردم، زبان و خط مربوط به پهله اشاره میکند..ماه نهاوند بخشی از سرزمین بزرگ پهله در غرب و مرکز ایران بوده است که بعدها به ماه بصره نیز شهرت یافته است. ابن الندیم از قول عبداﷲ بن المقفع آورده است که ماه نهاوند یکی از پنج ناحیه پهله (فهله) است (یادداشت های دهخدا ). بروجرد و نهاوند دو قصبه یا نقطه شهری ماه نهاوند بوده‌اند .رضا قلیخان هدایت در فرهنگ انجمن آرای ناصری نام اصلی شهر بروجرد را فیروزگرد دانسته و در توضیح آن نوشته است «شهریست از بناهای خسرو پرویز که اکنون به بروجرد شهرت دارد» .پیروزگرد به معنای شهر فیروز از نام های ثبت شده بروجرد است که این شهر را منسوب به فیروز پادشاه ساسانی می کند.
پس از اسلام
در تقسیمات باستانی ایران، بروجرد به همراه نهاوند بخشی از دو نقطه شهری ماه نهاوند از توابع پهله از سرزمین ماد بوده است.حموله وزیر حکومت محلی آل ابی دلف از حکمرانان عرب خلفای عباسی که بین سالهای ۲۱۰ تا ۲۵۸ هجری قمری در کرج ابی دلف ناحیه‌ای بین اراک و بروجرد امروزی (شهر آستانه از توابع شهرستان شازند) ساکن شده بودند، به بازسازی بروجرد پرداخت و در آن منبری برپا کرد.
مرداویج در سال ۳۱۶ قمری، بروجرد را به تصرف درآورد و سی و دو سال پس از آن حسنویه بر این شهر مسلط شد.در ۴۱۴ قمری، سماءالدوله دیلمی قصد بیرون کردن فرهاد بن مرداویج از این شهر را می کند اما با حمایت علاءالدوله دیلمی، ناکام می ماند .در سلجوقیان بروجرد شهری مهم محسوب می شده و اتفاقات متعددی در آن روی داده است که از جمله می توان به کشته شدن نظام‌الملک وزیر آلب ارسلان اشاره کرد. همچنین سلطان سلجوقی برکیارق (فرزند و جانشین ملکشاه سلجوقی) به هنگام سفر از اصفهان به بغداد در راه دچار بیماری می شود و در بروجرد می میرد. در مورد این که آرامگاه وی بقعه زواری‌جان در شمال شهر بروجرد است یا این که در اصفهان به خاک سپرده شده اختلاف نظر وجود دارد.
شهر بروجرد در طول دوره حاکمیت اتابکان لر، معمولاً به عنوان بخشی از عراق عجم شناخته می‌شده است. اما در در قرن هشتم هجری، تحت تسلط و نفوذ اتابکان لر کوچک قرار گرفته و در همین دوران از بروجرد به اشتباه به عنوان یکی از شهرهای لر کوچک نام برده شده است. در سال ۷۹۰ هجری، عزالدین بن شجاع‌الدین محمود از حاکمان لر کوچک در قلعه رومیان بروجرد مستقر بوده است.
در زمان خوارزمشاهیان بروجرد شهری خرم و آباد و دارای مرکزیت دینی با علمای فراوان بوده است. در سال ۶۱۷ قمری و به هنگام فرمانروایی در حمله مغولان به بروجرد، مردم این شهر قتل عام شدند. همچنین سلطان محمد خوارزمشاه به حوالی بروجرد گریخت .در سال ۷۹۰ هجری، امیر تیمور گورکانی که پیش‌تر بروجرد و خرم‌آباد را به تصرف درآورده بود، عزالدین بن شجاع الدین محمود از حاکمان لر کوچک را که در قلعه رومیان بروجرد قرار داشت، به سوی سمرقند روانه کرد تیمور در سال ۸۰۵ هجری و در زمان حرکت به سوی گرجستان، به امیرزاده رستم از فرماندهان خود دستور داد تا به بروجرد برود و قلعه رومیان را بازسازی کند.
از قرن دهم و همزمان با دوره صفویه در بیشتر زمان‌ها[نیازمند منبع] ولایت بروجرد به صورت مستقل اداره می‌شده است و شامل بروجرد و جاپلق بوده است. این ترتیب تا دوره پهلوی اول ادامه داشت. در اواخر قرن دهم و اوایل قرن یازدهم هجری و همزمان با حکومت صفویان، لشکریان عثمانی (رومی) به مناطق غربی ایران حمله های متعددی کردند و بخش هایی از این مناطق را به اشغال خود درآوردند و ایرانیان را در حوالی بروجرد شکست دادند. در سال ۹۹۷ هجری، سپاه ایران به فرماندهی قورخمس‌خان شاملو در حوالی بروجرد از قشون عثمانی شکست خورد.
بر اساس قانون تقسیمات کشوری مصوب ۱۶ آبان ۱۳۱۶ شهر بروجرد در کنار شهرهایی مانند ملایر و خرم‌آباد بخشی از استان غرب به شمار می‌آمد اما پس از تغییر قانون در تاریخ ۳ بهمن ۱۳۱۶ تعداد استان‌های ایران از شش استان به ده استان تغییر یافت و بروجرد در کنار شهرهایی مانند خرم‌آباد، اهواز، دزفول و آبادان در استان ششم قرار گرفت.
در زمان جنگ ایران و عراق بروجرد پذیرای جمعیت زیادی از جنگزدگان خوزستانی شد و همچنین بارها مورد بمباران هوایی قرار گرفت. در یکی از این بمباران ها که در روز ۲۰ دی ۱۳۶۵ روی داد، هواپیمای عراقی دو مدرسه شهید فیاض‌بخش و مام حسن مجتبی در محله ابراهیم آباد این شهر را بمباران کردند که منجر به کشته شدن ۶۰ دانش آموز شد. با اینکه استان لرستان و شهر بروجرد در جنگ تحمیلی بار ها مورد حملات هوایی و موشکی عراق قرار گرفتند بعد از اتمام جنگ هیچ گونه اعتباری مبنی بر مناطق جنگ زده دریافت نکردند که این خود یکی از دلایل عدم توسعه کمی و نسبی صنعتی در این منطقه است .
جغرافیا
بروجرد در ارتفاع ۱۶۲۰ متری از سطح دریا و در ۳۳/۹ درجه شمالی و ۴۸/۸ درجه شرقی واقع می‌باشد. بلندترین نقطه شهرستان بروجرد قله ولاش با ارتفاع ۳۶۲۳ متر در غرب شهر بروجرد و پست ترین ناحیه در دشت سیلاخور با ارتفاع تقریبی ۱۵۰۰ متر قرار دارد.شهر بروجرد بر کوهپایه‌های زاگرس و در دشت سیلاخور قرار گرفته و از سه جهت شرق، شمال و غرب به کوه ختم می‌شود. کوه گرین ۳۶۲۳ با متر در غرب بروجرد و کوه میش پرور ۳۵۰۰ با متر در جنوب غربی بروجرد قرار دارد. تنها در جهت جنوب و جنوب شرقی است که دشت وسیع سیلاخور قرار گرفته‌است. این شهر و مناطق پیرامون آن به دلیل قرار گیری بر روی گسل سراسری زاگرس، زلزله خیز هستند.
ساعت : 3:12 am | نویسنده : admin
|
مطلب بعدی